Wegwerpplastic op evenementen, dit zijn de vier belangrijkste veranderingen in wet- & regelgeving

Update: 16 maart 2021

Volgende zomer veranderen er al een aantal ingrijpende zaken zoals statiegeld op kleine flesjes en een verbod op single use plastics. In dit artikel lees je alles over de vier belangrijkste veranderingen in wet- & regelgeving op het gebied van wegwerp plastic voor alle Nederlandse evenementen. Wat gaat er veranderen en wat zijn de gevolgen voor jou als evenementenorganisator of drankproducent? Zonder goede voorbereiding kan er een behoorlijke kostenpost ontstaan, ga er dus mee aan de slag en bereidt nu jouw plan voor zodat je in 2021 de juiste opzet kan doorvoeren. 

Zowel op landelijk als Europees niveau worden er nieuwe wetten & regels bepaald. De belangrijkste zijn Besluit beheer verpakkingen en Single Use Plastics (SUP) richtlijn. De Europese Commissie heeft deze richtlijn opgesteld om de hoeveelheid plastic afval in onze zeeën en oceanen terug te dringen. We hebben de vier belangrijkste veranderingen voor je op een rijtje gezet.

1. Statiegeld op kleine flesjes 

Met ingang van 1 juli 2021 is het verplicht om statiegeld te heffen op water en frisdrank houdende kunststof flessen tot 3 liter. Hetzelfde systeem dat al jaren wordt toegepast op grote flessen (meer dan 1 liter) wordt vanaf komende zomer dus ook voor kleine flesjes (minder dan 1 liter) ingezet. Het vastgestelde statiegeld bedrag is €0,15 en op grote flessen blijft het €0,25.  

Dit geldt (nog) niet voor alcohol, sap en zuivel. Er bestaat een kans dat dit in de komende jaren zal veranderen, omdat hiervoor vanaf 2022 wel een gescheiden inzameling plicht van 90% voor geldt. Lees hierover meer bij punt vier.

Verplichte en vrijwillige innamepunten
Het toepassen van het statiegeldsysteem valt onder de verantwoordelijkheid van de producent/importeur. Hiervoor moeten innamepunten worden ingericht welke terug te vinden zijn op locaties waar de drankflesjes verkocht worden zoals op treinstations, cateringlocaties, winkel- en stadscentra en benzinestations. En ook waar de consument gewend is statiegeldflessen in te leveren zoals supermarkten. 

Er zijn verplichte innamepunten zoals bijvoorbeeld bij supermarkten en benzinestations. Voor evenementen is het inrichten van innamepunten vrijwillig maar dat betekent niet dat dit geen gevolgen heeft voor de organisatie van een evenement. Je betaald namelijk wel €0,15 per flesje. Dus voor ieder flesje dat niet teruggebracht wordt naar de leverancier kost dat je €0,15. 

Overstappen op een retoursysteem met statiegeld
De resultaten van de verschillende pilots die de Plastic Promise koplopers in 2019 hebben uitgevoerd laten zien dat statiegeld het meest effectieve middel is voor zowel recycling als hergebruik van bekers en flesjes. Dit is een goed moment om als organisator overstappen naar een retoursysteem voor flesjes en bekers. Je kan dan kiezen voor een hybride systeem met herbruikbare bekers en recyclebare flesjes of voor een recycling systeem met (r)PET bekers en flesjes. Lees hierover meer in de Plastic Promise-toolkit.

Goed om te weten: Vanaf 31 december 2022 wordt statiegeld op blikjes ingevoerd. Overstappen op blik biedt daarom alleen een oplossing op korte termijn. Daarnaast is het in verband met veiligheidsrisico’s niet altijd toegestaan om drankjes in blik uit te geven.

2. Verbod op single use plastics            
                          
Twee dagen na ingang van de statiegeldverplichting, op 3 juli 2021 staat er al weer een nieuwe vergadering op de kalender: Het verbod op het verstrekken van een aantal plastic wegwerpproducten (en let op: dit verbod geldt ook voor alternatieve producten van bioplastics):              

• Bestek

• Borden

• Rietjes (m.u.v. rietjes voor medische toepassing)

• Roerstaafjes voor dranken

• Food service containers van EPS (foam PS)

• Drinkbekers van EPS (foam PS) drankverpakkingen van EPS (foam PS)

• Producten gemaakt van oxo-biodegradable kunststoffen  

• Ballonstokjes (m.u.v. industriële en professionele toepassingen) 

Er is dus (nog) geen verbod op wegwerpbekers maar er wordt wel al gesproken over een verbod op het gratis verstrekken hiervan, mogelijk ook van andere materialen dan plastic. Of dit doorgaat en wanneer dit dan van kracht zal zijn is op dit moment nog niet duidelijk. Daarnaast moet het landelijk gebruik van andere eenmalige (single-use) kunststof producten, waarvoor nog geen alternatief is, in 2026 meetbaar zijn verminderd ten opzichte van 2022.

Kies voor herbruikbaar of een ander materiaal dan plastic
Wat betekent dit voor evenementen? Vanaf aankomende zomer moet je een aantal plastic wegwerpproducten vervangen voor een herbruikbaar alternatief of voor een variant welke van een ander materiaal is gemaakt. Denk daarbij aan borden, bestek en roerstaafjes van materialen zoals bamboe, houten, karton borden (zonder plastic coating), palmblad en bagasse. 

Maar voor je op zoek gaat naar een alternatief, kijk dan eens of je het product eigenlijk wel nodig hebt, preventie heeft namelijk altijd de voorkeur. En zeg nou zelf, de meeste drankjes zijn toch prima zonder rietje te drinken? Hoewel de ballonstokjes al op de lijst met verboden producten staan worden de ballonnen pas eind 2024 aangepakt maar daar ga je als organisator toch niet op wachten?

3.  Markeringen op bekers 

Vanaf 3 juli 2021 zijn producenten ook verplicht om plastic wegwerpbekers te voorzien van markering. Het gaat om duidelijk leesbare en niet te verwijderen informatie over de aanwezigheid van plastic in het product, negatieve gevolgen van zwerfafval en de weggooi-instructie. 

Criteria voor markeringen
Op 18 december 2020 heeft de Europese Commissie een uitvoeringsverordening gepubliceerd die de regels vaststelt over waar die markeringen aan moeten voldoen qua icoon, tekst en lettertype etc. In de vertaling van de verordening zaten echter enkele fouten die gecorrigeerd moesten worden. Op 5 maart heeft de Commissie de correcties gepubliceerd en inmiddels zijn de markeringen ook in verschillende bestanden te downloaden:

De markeringen zijn hier te downloaden: SUPs marking specifications (europa.eu)
De oorspronkelijke uitvoeringsverordening vindt u hier:EUR-Lex - 32020R2151 - EN - EUR-Lex (europa.eu)
De rectificatie vindt u hier: EUR-Lex - 32020R2151R(01) - EN - EUR-Lex (europa.eu)

De markeringen dienen te worden bedrukt in de taal of talen van de lidstaat of lidstaten waar het product op de markt wordt gebracht. In meerdere talen is dus ook mogelijk. Embossing of andere alternatieven voor inkt zijn toegestaan om te voorkomen dat deze markering het hoogwaardige recycleproces in de weg staat. Bestaande voorraden vallen niet onder de nieuwe wetgeving als ze op 3 juli al in Nederland in de handel zijn gebracht

Op tabaksproducten met filters, en losse filters voor gebruik in combinatie met tabaksproducten geldt overigens ook een vergelijkbare markeringsplicht.

4. Minimaal 90% gescheiden inzameling

En dan de laatste in de de rij; met ingang van het kalenderjaar 2022 moet minimaal 90% van alle plastic drankflessen inclusief (doppen en deksels) met een inhoud tot 3 liter apart worden ingezameld. De producent/importeur (degene die de afvalheffing voor verpakkingen betaalt) is hiervoor verantwoordelijk. Deze afspraak geldt voor alle soorten plastic en er is in dit geval geen uitzondering voor alcohol, sap en zuivel zoals bij de invoering van statiegeld het geval is. 

Wat wordt er precies bedoeld met gescheiden inzameling? De afvalstoffen- of liever gezegd grondstoffenstromen, moeten gescheiden worden naar soort en aard van de afvalstoffen om een specifieke behandeling te vergemakkelijken. Inzameling via PMD of een mix kunststof stroom is niet toereikend. De gescheiden inzameling mag ook collectief via bijvoorbeeld Afvalfonds verpakkingen worden geregeld. Hoe de producenten hier invulling aan gaan geven is op dit moment niet helemaal duidelijk, ook hiervan houden we jullie graag op de hoogte.

Nog meer veranderingen in wet- en regelgeving vanaf 2023 
Naast deze 4 grote veranderingen gaat er in de komende jaren nog meer gebeuren. Medio 2023 zijn producenten onder de noemer: ‘’uitgebreide producentenverantwoordelijkheid’’ verantwoordelijk voor een kosteloos, landelijk dekkend inzamelsysteem voor kunststoffen. 

Een jaar later (medio 2024) is het verplicht om een verbinding tussen kunststof dop & fles na opening te maken (tethered caps) op single use plastic drankverpakkingen met een inhoud tot 3 liter. En er staan een aantal bewustwordingsmaatregelen voor o.a. voedsel, drankverpakkingen, bekers, ballonnen en sigarettenfilters op stapel. We volgen deze ontwikkelingen op de voet, houd daarom onze website en social media kanalen in gaten.

Wat kan je doen? 
Met al deze maatregelen in het verschiet is het raadzaam om een gedegen plan te maken. Maak van je afvalplan een grondstoffenplan en pas het ‘reduce, reuse, recycle-principe’ toe. Bekijk hoe je als organisator minder afval kan maken, meer kan hergebruiken en hoogwaardig (circulair) kan recyclen. 

Ketensamenwerking 
Ketensamenwerking is hierbij de sleutel tot succes. Ga daarom in gesprek met je (drank)leveranciers, (bar-)producent, afvalverwerker, recycling partner en vergeet je bezoeker niet! Meer informatie en een handige toolkit vind je op de Plastic Promise website. 

Wil je meer weten over de veranderingen in wet- & regelgeving? 
Op 8 oktober organiseren we een webinar over ‘afvalvrije bekersystemen’. Hierin geeft Agnieszka van Batavia (The LCA Centre) een toelichting op dit onderwerp en vertelt ze meer over de resultaten van het LCA onderzoek dat eind oktober gepubliceerd zal worden. In dit onderzoek is de milieu impact van herbruikbare en recyclebare bekersystemen in kaart gebracht. Lees hier meer over het volledige programma en meld je aan via deze link.

Geschreven door: 
Laura van de Voort 
Co founder Green Events en project manager Plastic Promise